กฎกติกา มารยาท สมบูรณ์แบบ
ในการเข้าใช้ออนเซ็นของประเทศญี่ปุ่น!
30 ประเด็นที่ท่านควรทราบไว้
เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาต่างๆ
Photo: Ryokan Tamagoyu
บทความที่ต้องอ่านสำหรับมือใหม่ในการเข้าใช้ออนเซ็นของประเทศญี่ปุ่น โดยเฉพาะท่านที่มีความกังวลมากเป็นพิเศษ หรือบางท่านที่อาจตื่นเต้นมากเกินไปจนเสียมารยาท!
ออนเซ็นของประเทศญี่ปุ่นมุ่งเน้นการคืนสู่ธรรมชาติและฟื้นฟู เยียวยาร่างกายจิตใจ ซึ่งต่างไปจากออนเซ็นในต่างประเทศที่เป็นลักษณะของสถานที่แห่งความบันเทิงใจและสามารถสวมใส่ชุดว่ายน้ำได้ ออนเซ็นในประเทศญี่ปุ่นจึงมีกฎกติกา มารยาท และข้อห้ามที่มีความเฉพาะตัวอยู่หลายประการ เนื่องจากสิ่งเหล่านี้ได้กลายเป็นสามัญสำนักหรือสิ่งที่ชาวญี่ปุ่นตระหนักรู้เป็นปกติแล้ว จึงไม่มีการเขียนไว้อย่างละเอียดที่ด้านหน้าหรือด้านในออนเซ็น สิ่งนี้อาจทำให้ผู้เข้าใช้ออนเซ็นญี่ปุ่นครั้งแรกรู้สึกกังวลใจเป็นพิเศษได้ กระนั้นก็ตาม หากท่านได้เข้าใจไปถึงเหตุผลเบื้องหลังและจิตวิญญาณออนเซ็นที่แฝงอยู่ในวัฒนธรรมญี่ปุ่นแล้ว ท่านจะยิ่งผ่อนคลายในการแช่กายในออนเซ็นและหมดสิ้นซึ่งข้อกังวลใด บทความนี้เราจะนำท่านเรียนรู้เกี่ยวกับ 30 กฎกติกา มารยาทในการเข้าออนเซ็นของประเทศญี่ปุ่น เมื่ออ่านบทความนี้จบแล้ว ท่านจะไม่รู้สึกขยาดกลัวกับการลงออนเซ็น ไม่รู้สึกเขินอาย และลดการกระทำเขอะเขินไปได้มากทีเดียว
หมายเหตุ
*กรุณาอ้างอิงบทความขั้นสูงนี้ เพื่อเข้าใจถึงแก่นแท้และจิตวิญญาณที่แท้จริงของออนเซ็น เมื่ออ่านบทความนี้จบแล้ว ท่านจะได้เข้าใจและตระหนักถึงเหตุผลเบื้องหลังของการกำหนดซึ่งมารยาทต่างๆ ตามที่หยิบยกมาในโฮมเพจนี้
*สำหรับท่านที่ต้องการเข้าใจมุมมองที่มีต่อรอยสักในออนเซ็น กรุณาอ่านบทความนี้
*เราหวังเป็นอย่างยิ่งที่ท่านจะได้ลองใช้บริการบ่อออนเซ็นรวมขนาดใหญ่ดู ทั้งนี้ ท่านใดที่ต้องการความเป็นส่วนตัว ท่านยังสามารถค้นหาทางเลือกอื่นๆ ได้อีก เช่น ออนเซ็นสำหรับคู่รัก และออนเซ็นสำหรับครอบครัว
ก่อนอื่น เริ่มจาก "ประตูทางเข้า" ของออนเซ็น คือห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า
Photo: Hotel Taisetsu
ไม่นำทรัพย์สินมีค่าเข้าในออนเซ็น แต่ให้จะเก็บไว้ในตู้เซฟที่จัดไว้ในห้องพักให้เรียบร้อย หากมีล็อกเกอร์จัดเก็บที่มีกุญแจล็อก ให้ท่านนำกุญแจห้องพักของท่านใส่ไว้ในล็อกเกอร์นั้น ส่วนของใช้อื่น เช่นเสื้อผ้า ให้นำใส่ตระกร้าที่อยู่ในห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า (หรือใส่ในล็อกเกอร์ขนาดใหญ่)
เมื่อถอดเสื้อผ้าออกหมดแล้ว ให้ถือเพียงผ้าขนหนูผืนเล็กเท่านั้น เดินไปยังบ่อ (ขณะเดิน ให้ใช้ผ้าขนหนูผืนเล็กนั้นปิดบังส่วนหน้าของร่างกายของท่านไว้)
ท่านต้องไม่นำผ้าขนหนูผืนใหญ่ (ผ้าเช็ดตัว) ถือไปลงบ่อด้วย ผ้าขนหนูผืนใหญ่ที่ใช้ในออนเซ็นมิได้มีไว้สำหรับพันหรือปกปิดร่างกายจากสายตาผู้อื่น แต่มีไว้สำหรับเช็ดร่างกายให้แห้ง หลังขึ้นจากบ่อ
ท่านสามารถสวมแว่นตา ลงแช่ในออนเซ็นได้ (แต่ไม่สามารถใช้แว่นตาว่ายน้ำหรือหมวกว่ายน้ำได้)
ข้อแนะนำที่เป็นประโยชน์ (ɔ ˘⌣˘)
เพื่อความสะดวกสบายในการถอดเสื้อผ้า ขอแนะนำให้ถอดเสื้อผ้าและเปลี่ยนเป็นชุดยูตากะที่ภายในห้องพักของท่าน จากนั้น เดินมายังโรงอาบน้ำรวมในชุดยูกาตะ
ก่อนลงแช่กายในบ่อ ให้ท่านไปที่จุดล้างร่างกายก่อน
Photo: Hotel Taisetsu
เมื่อเข้าไปในบริเวณบ่อแล้ว ให้ท่านชะล้างทำความสะอาดร่างกาย และสระผมให้สะอาดเรียบร้อย ณ จุดล้างร่างกายนี้ ปกติมีแชมพู ครีมนวดผม และสบู่อาบน้ำไว้คอยบริการท่านอยู่แล้ว
สำหรับสตรีที่แต่งหน้า ให้ล้างหน้าของท่านให้สะอาด ณ จุดล้างร่างกาย เพื่อเปลี่ยนเป็นหน้าสดก่อนลงบ่อ บางจุดมีโลชั่นล้างหน้าวางไว้บริการ แต่หากท่านจะนำชุดล้างหน้าส่วนตัวของท่านไปใช้ด้วย ก็สามารถทำได้เช่นกัน
ห้ามซักผ้า (ชุดชั้นใน) ตัดเล็บ ย้อมผม ที่จุดล้างร่างกาย
กรณีที่มีผู้ใช้บริการที่จุดล้างร่างกายเต็มทุกที่ ให้ท่านรอจนกว่าจะมีที่ว่าง
ในการอาบน้ำ สระผม ท่านต้องระวังไม่ให้น้ำที่ใช้อาบกระเด็นไปถูกคนข้างๆ แต่ให้อาบอย่างสงบ เรียบร้อย!
ไม่นำของใช้ส่วนตัวมาจับจองพื้นที่ในจุดล้างร่างกาย (สำหรับท่านที่ถือของใช้ส่วนตัวมา ให้ย้ายไปวางยังจุดเฉพาะที่เตรียมไว้)
เมื่อใช้งานจุดล้างร่างกายเสร็จแล้ว ให้เอาน้ำฉีดชะล้างจุดล้างหน้า เก้าอี้และพื้นโดยรอบ เพื่อเป็นการแสดงน้ำใจและมารยาทที่ดีแก่ผู้เข้าใช้บริการคนต่อไป วิถีปฏิบัติอย่างนี้ตรงกับสำนวนที่ชาวญี่ปุ่นสอนและถ่ายทอดกันเรื่อยมาที่ว่า "นกออกบินไปโดยไม่ทิ้งรอยขุ่น" หมายถึง คนเราไม่ว่าจะออกจากที่ใด ก็ต้องเก็บกวาดที่นั้นให้เป็นระเบียบเรียบร้อยก่อนเดินจากไป
ท่านที่ผมยาว ต้องไม่ปล่อยให้ปลายผมแช่อยู่ในน้ำ แต่ให้รวบผมด้วยยางมัดผม หรือหมวกอาบน้ำ
ข้อแนะนำที่เป็นประโยชน์ (ɔ ˘⌣˘)
ไม่ลงบ่อทันทีหลังดื่มแอลกอฮอล การแช่กายในบ่อน้ำร้อนในขณะที่อยู่ในสภาพมึนเมา จะทำให้หัวใจทำงานหนักเกินไป และมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะสมองขาดเลือด
ลงบ่อกันเถอะ
Photo: Hotel Taisetsu
เมื่อล้างร่างกายแล้ว ให้ราดน้ำร้อนบนตัวก่อนเดินลงบ่อ การราดน้ำร้อนไล่จากเท้าขึ้นมาบนคอ ช่วยป้องกันมิให้แรงดันโลหิตเกิดการเปลี่ยนแปลงแบบฉับพลัน
เมื่อจะลงบ่อ ต้องไม่กระโดด แต่ให้เดินลงอย่างสงบ พึงระลึกว่า ออนเซ็นมิใช่สถานแข่งขันกีฬาเช่นโอลิมปิค!
ผ้าขนหนูสำหรับเช็ดหน้าต้องไม่นำลงบ่อ แต่ให้วางบนศรีษะ ถือไว้ที่มือ หรือวางไว้บริเวณบ่อ การเดินลงบ่อทั้งที่มีผ้าขนหนูพันหรือปิดร่างกายอยู่ ถือว่าไม่ถูกสุขอนามัย การกระทำอย่างนี้ถือเป็นสิ่งต้องห้ามโดยเด็ดขาด! ที่เราดูทีวีแล้วเห็นหญิงสาวพันผ้าขนหนูลงออนเซ็น เนื่องจากภาพนั้นต้องแพร่ภาพทางทีวี จึงอนุโลมให้ทำได้ (การพันผ้าขนหนู เป็นดึงความสนใจจากคนรอบข้างว่า ตนกำลังเปลือยกายอยู่ อาจทำให้รู้สึกไม่ดีได้ เมื่อพิจารณาจากความหมายนี้ การพันผ้าขนหนูลงบ่อจึงเป็นการผิดมารยาท และเป็นการกระทำต้องห้าม)
เพื่อรักษาสภาพแวดล้อมให้ถูกสุขลักษณะเสมอ ท่านต้องไม่ขัดถูตัวหรืออาบน้ำภายในบ่อ แน่นอนว่า ห้ามสระผมในบ่อด้วยเช่นกัน เนื่องจากออนเซ็นไม่ใช่เอสเต้ซาลอน ดังนั้น ห้ามใส่มาสก์หน้า ขณะแช่ในบ่อเช่นกัน อีกทั้ง ห้ามมิให้สตรีที่อยู่ระหว่างการมีรอบเดือนเข้าใช้บ่อด้วย
ห้ามดำน้ำ ว่ายน้ำ เดินไปเดินมา หรือไล่กวดกันในบ่อ เนื่องจากบ่อออนเซ็นไม่ใช่สระว่ายน้ำ ห้ามมิให้กางเขน กางขา หรือแสดงออกซึ่งอากัปกิริยาใดมากเกินไประหว่างแช่กายในบ่อ เพราะถือเป็นการกระทำที่รบกวนผู้อื่นทั้งสิ้น แต่ให้แช่กายในบ่อด้วยกิริยาสำรวม เพื่อให้ทุกคนที่แช่กายในบ่อได้รู้สึกผ่อนคลายไปพร้อมกันอย่างแท้จริง
ในบริเวณบ่อ ท่านต้องไม่รับประทานอาหาร ดื่มเครื่องดื่ม หรืออ่านหนังสือ แม้ว่าตามรีสอร์ตในต่างประเทศจะอนุญาตให้ทำได้ก็ตาม เมื่อจะเข้าใช้ออนเซ็น ขอให้ท่านได้จดจ่อที่ออนเซ็นเท่านั้น
มีออนเซ็นเพียงไม่กี่แห่งที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกพิเศษ เช่น โอเคะบุโระ (บ่อไม้) หรือ เนะยุ (บ่อแบบนอนมีที่หนุนศรีษะ) บ่อลักษณะนี้ ท่านต้องไม่ใช้นานต่อเนื่อง แต่ควรให้ผู้อื่นสลับเข้ามาใช้ด้วย
การแช่กายในออนเซ็น ต้องไม่อยู่ในจุดที่กีดขวางบันไดขึ้นลง หรือทางเข้าออกบ่อ เนื่องจากเป็นจุดที่ทุกคนต้องเดินผ่าน
บางบ่ออาจติดตั้งก็อกน้ำเย็นไว้บริการ เมื่อรู้สึกน้ำค่อนข้างร้อนก็ตามต้องไม่เปิดก็อกแล้วลดอุณภูมิน้ำนั้นลง เนื่องจากอุณหภูมิของน้ำนั้นอยู่ในระดับพอดีแล้ว เราจึงเห็นว่าหลายคนก็กำลังแช่กายในบ่อนั้นอยู่ การเปิดน้ำเย็นทิ้งไว้เป็นการกระทำที่ต้องห้ามอย่างเด็ดขาด หากท่านรู้สึกว่าร่างกายของท่านร้อนเกินไป ขอให้ท่านเดินออกจากจุดนั้น และย้ายไปลงบ่อที่มีอุณหภูมิต่ำลงมา
การแลกเปลี่ยนพูดคุยเบาๆ กับคนที่แช่อยู่ใกล้ๆ เพื่อแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมในประเทศของตนนั้นเป็นสิ่งที่ดี แต่หากอีกฝ่ายไม่แสดงท่าทีที่จะร่วมสนทนาด้วย ขอให้หยุดการชวนสนทนาทันที มิฉะนั้นจะถือเป็นการกระทำคุกคามอีกฝ่ายได้
ต้องระวังที่จะไม่จดจ้องไปที่ร่างกายที่เปลือยเปล่าของผู้อื่น และต้องไม่ใกล้กับผู้อื่นเกินไป เนื่องจากผู้อื่นก็ไม่จ้องมองร่างกายของเรา จึงไม่ต้องกังวลในรูปร่างหรือกำจัดขนของตัวเองเป็นอย่างไรในขณะใช้บริการออนเซ็น
ข้อแนะนำที่เป็นประโยชน์ (ɔ ˘⌣˘)
ให้เลือกลงบ่อน้ำร้อนที่อุณหภูมิต่ำก่อน จากนั้นย้ายมาลงบ่อที่น้ำร้อนกว่า เพื่อป้องกันแรงดันโลหิตปรับสูงขึ้นแบบฉับพลัน และช่วยลดภาระการทำงานของหัวใจได้อีกด้วย นอกจากนี้ เมื่อคำนึงถึงระดับการรับไหวของร่างกายแล้ว แนะนำให้ท่านเดินเข้าและออกจากบ่อเป็นระยะๆ (ระยะเวลาในการแช่กายในบ่อต่อครั้ง ควรอยู่ที่ไม่เกินประมาณ 15 นาที)
เมื่อรู้สึกเต็มที่แล้ว! ให้ขึ้นจากบ่อ
Photo: Hotel Taisetsu
เมื่อขึ้นจากบ่อแล้ว ให้ใช้ผ้าเช็ดหน้าเช็ดร่างกายแบบคร่าวๆ ก่อน เพื่อไม่ให้พื้นหรือบริเวณห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าเปียกด้วยน้ำจากตัวเรา หากพื้นในห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าเปียกเลอะด้วยน้ำ ตัวเราอาจลื่นล้มได้
ในการใช้ไดร์เป่าผมหรือชุดประทินผิวต่างๆ ที่จัดวางไว้ในห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า จะต้องใช้หลังจากที่ท่านได้สวมเสื้อผ้าปกติหรือสวมชุดยูกาตะแล้ว ห้ามมิให้ใช้ในขณะที่ร่างกายยังเปลือยเปล่าอยู่ (การโชว์ร่างกายแก่ผู้อื่นในกรณีนี้ ถือเป็นการผิดมารยาทเช่นกัน)
ในการใช้ไดร์เป่าผมหรือชุดประทินผิวต่างๆ ที่จัดวางไว้นั้น ต้องไม่ลืมหลักแห่งการเอื้อเฟื้อ แบ่งปัน ใจเขาใจเรา เพื่อตัวเราและผู้อื่นจะมีความสุขไปพร้อมกัน สำหรับแปรงหวีผม เมื่อใช้งานเสร็จ ต้องไม่นำกลับไปวางที่เดิม แต่ให้นำไปวางตรงจุดที่กำหนดไว้สำหรับวางหวีที่ผ่านการใช้แล้ว
สุดท้ายนี้ เป็นข้อควรระมัดระวังทั่วไป โดยไม่ขึ้นกับว่าเป็นสถานที่แบบใด!
Photo: Hotel Taisetsu
ไม่ว่าจะอยู่ในโรงอาบน้ำรวม ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า หรือจุดล้างร่างกายก็ตาม ท่านต้องไม่พูดคุยหรือส่งเสียงดังในกลุ่มเพื่อนที่มากับท่าน แต่ขอให้ท่านได้ใช้สถานที่อย่างสงบ สำรวม เพราะที่สุดของการพักผ่อนในรูปแบบนี้ คือ ทุกคนที่อยู่ในออนเซ็นสามารถผ่อนคลายทุกส่วนของร่างกายได้อย่างสงบ และไม่ถูกรบกวนใจ!
ท่านต้องไม่วิ่ง ไม่ว่าขณะอยู่ในห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าหรือที่บ่อแช่ เพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายได้
ท่านต้องไม่ถ่ายรูปหรือวิดิโอทั้งขณะที่อยู่ในบ่อและในห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า แม้จะบอกว่าเป็นการเซลฟี่รูปตนเองคนเดียว แต่ย่อมไม่มีสิ่งใดรับประกันได้ว่ารูปนั้นจะไม่ติดผู้อื่นมาด้วย
ต้องไม่พาเด็กที่อายุอยู่ระดับประถมขึ้นไปเข้ามาในออนเซ็นของเพศตรงข้าม เพราะอาจทำให้ผู้พบเห็นรู้สึกไม่ดีได้
ข้อแนะนำที่เป็นประโยชน์ (ɔ ˘⌣˘)
สำหรับโรงอาบน้ำรวมที่มีห้องซาวน่า ท่านต้องราดน้ำก่อนนำเสื่อที่ใช้แล้วกลับขึ้นหิ้ง การกระทำเช่นนี้ช่วยให้ผู้ใช้บริการรายอื่นรู้สึกสบายใจไปด้วย
สรุป 3 ข้อใหญ่
ทั้งหมดที่อธิบายข้างต้นนี้ คือ กฎกติกา มารยาท 30 ข้อ ซึ่งสามารถสรุปออกมาเป็นใจความสำคัญ 3 ประการดังนี้
ประการที่ 1: ต้องไม่ทำให้โรงอาบน้ำรวมสกปรกเลอะเทอะ แต่ต้องทำให้สะอาด สบายตาหลังการใช้งานเสมอ!
ประการที่ 2: โรงอาบน้ำรวมไม่ใช่สมบัติของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ดังนั้น ขอให้นึกถึงผู้อื่นที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียง หมั่นเอาใจเขามาใส่ใจเราเสมอ
ประการที่ 3: ต้องไม่ทำลายบรรยากาศอันสงบเงียบ เนื่องจากออนเซ็นในประเทศญี่ปุ่นเป็นสถานที่แห่งการผ่อนคลาย เยียวยาทั้งร่างกายและจิตใจ
ขอเชิญชวนได้ใช้บริการออนเซ็นของประเทศญี่ปุ่นอย่างเต็มที่ในบรรยากาศอันสงบ และสะดวกสบายไปด้วยกัน!
*โฮมเพจภาษาอังกฤษ
*การจองห้องพัก ผ่าน Agoda หรือ Booking.com (รองรับภาษาไทย)
LIST OF RYOKANS